4/12/2013

Εθνικοσοσιαλισμός και αρχαιότητα. Του Γ. Ν. Περαντωνάκη

Johann Chapoutot
Ο Εθνικοσοσιαλισμός και η αρχαιότητα
Μτφ. Γ. Καράμπελας
Eκδόσεις Πόλις 2012









Το ότι η ιστορία είναι αφηγηματική κατασκευή και ιδεολογική ιεράρχηση γεγονότων είναι πλέον μια επιστημονική θέση. Με άλλα λόγια δεν υπάρχουν αντικειμενικά δεδομένα, αλλά κάθε ιστορικό υποκείμενο -αναπόφευκτα- κατασκευάζει ιδεολογήματα που προσπαθούν να εξηγήσουν το παρελθόν και να διαμορφώσουν το παρόν.
Αυτή η επιστημονική παραδοχή φαίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρα όταν η ιστορία γράφεται με προπαγανδιστικούς όρους, όταν δηλαδή μια πολιτική εξουσία δρομολογεί τον τρόπο με τον οποίο θα οργανωθούν τα συμβάντα και οι εκφάνσεις του παρελθόντος ώστε να υπηρετήσουν μια ιδεολογική αρχή.
Οι Ναζί της δεκαετίας του ’30 και του ’40 κατά βάση προώθησαν μια Geschichtewissenschaft, μια επιστήμη δηλαδή της ιστορίας, που στηριγμένη στη φυλετολογία και στην αξιολόγηση βάσει του αίματος επιχείρησε να δει αναθεωρητικά το παγκόσμιο ανθρώπινο γίγνεσθαι με άξονα τη φυλή.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, υιοθετούν με γερμανοκεντρικό τρόπο τη θεωρία περί ινδοευρωπαίων, τους οποίους όμως ονομάζουν ινδογερμανούς. Αυτή η ανώτερη φυλή, οι επονομαζόμενοι Άριοι, ξεκίνησαν από τη βόρεια Ευρώπη (κάπου στη Γερμανία ή στη Σκανδιναβία) και μετακινούμενοι προς τον νότο και την ανατολή δημιούργησαν τους μεγάλους πολιτισμούς της Ινδίας, της Περσίας, της Ελλάδας και της Ρώμης. Επομένως, η αγάπη των γερμανών εθνικοσοσιαλιστών για την αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα πηγάζει από την πεποίθηση ότι πρόκειται για αδελφούς πολιτισμούς, κομμάτι μιας υπερεθνικής φυλής που περιελάμβανε και τους Γερμανούς του Τάκιτου, οι οποίοι ωστόσο δεν μπόρεσαν να αναπτύξουν πολιτισμό εξαιτίας του αντίξοου κλίματος.
Έτσι, επιλέγουν ιδεολογικά ό,τι από την αρχαιότητα ταιριάζει με τη ρατσιστική τους κοσμοθεωρία και το ενσωματώνουν στη σύγχρονή τους ιστορία. Επιλέγουν τον Πλάτωνα και όχι τον Αριστοτέλη, καθώς ο πρώτος εκφράζει μια αριστοκρατική αντίληψη για την κοινωνία, το απολλώνιο στοιχείο, θεϊκό και ανώτερο, που μάχεται το ανατολίζον διονυσιακό, την αρτιότητα του politischer Mensch, τη σπαρτιατική αριστεία και την πολεμική αρετή, τη λατρεία του σώματος που χαρακτηρίζεται από άρια τελειότητα, τους Ολυμπιακούς αγώνες ως το απαύγασμα της ένωσης ρωμαλέου πνεύματος και σφριγηλού σώματος, το ρωμαϊκό δίκαιο και την ανάλογη υποταγή στον νόμο, την επιβλητική αρχιτεκτονική, το πρότυπο του ηγέτη κ.ά.
Όλα αυτά τα ερμηνεύουν κατά το δοκούν, ή μάλλον κατά το προπαγανδιζόμενον, ώστε να μπορέσουν να πείσουν όχι μόνο το γερμανικό λαό αλλά και τα άλλα έθνη ότι η επέκταση του τρίτου ράιχ είναι επιβεβλημένο από τη φυλετική ανωτερότητά του. Διαμορφώνουν λοιπόν ένα εκπαιδευτικό σύστημα, στο οποίο τα νεαρά άτομα μαθαίνουν την κατευθυνόμενη γνώση της αρχαιολατρίας και της φυλετικής υπερηφάνειας, έχουν μπροστά τους το πρότυπο του τέλειου ανθρώπου, δηλαδή του αμιγούς Άριου, και συνάμα στοχοποιούν ως κατώτερο τον Εβραίο και γενικότερα τον Ανατολικό, ο οποίος σαν άλλος έχθιστος Καρχηδόνιος απειλεί φυλετικά και πολιτισμικά την ευρωπαϊκή κουλτούρα. Έτσι, παρόλο που ο Χριστός είναι Άριος, όπως και ο Κομφούκιος, ο χριστιανισμός λόγω του επάρατου Παύλου είναι η θρησκεία που αλλοιώνει τα ευγενή πιστεύω της γερμανικότητας.
Το βιβλίο του J. Chapoutot είναι πολύ ενδιαφέρον όχι μόνο επειδή αναδεικνύει τη σύληση της ιστορίας από τη ναζιστική προπαγάνδα. Είναι πιο σημαντικό επειδή δείχνει ότι η ιστορία δεν είναι μια πάγια πραγματικότητα, ανεπηρέαστη από τη ματιά του όποιου παρόντος, αλλά αποτελεί ένα κατασκευάσιμο προϊόν, το οποίο ο εκάστοτε ισχυρός μπορεί να το πλάσει ανάλογα με τις ιδεολογικές του επιδιώξεις.

4/09/2013

Αριστερά και Αστικός Πολιτικός Κόσμος 1940-1960






Πάντειο Πανεπιστήμιο
Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
17-20 Απριλίου 2013






 Πρόγραμμα Συνεδρίου  
Τετάρτη 17 Απριλίου
10:00 – 10:15
Χαιρετισμός από τις Πρυτανικές Αρχές




10:15 – 11:15   Κατοχή-Αντίσταση και Απελευθέρωση στις πόλεις
Ανανιάδης Λεωνίδας,
 Η βιομηχανική πόλη του Λαυρίου από το Μεσοπόλεμο στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
Κομιανός Παναγιώτης,
Η δράση του ΕΛΑΣ στο νομό Αχαΐας την περίοδο 1941-1944 και η συνεισφορά του στην απελευθέρωση της Πάτρας.
Τζαφέρα Αγγελική,
 Αιτίες θανάτου στην Κατοχή για τον Πειραιά, το Κερατσίνι και τη Νίκαια
Χατζοπούλου Ελένη,
Πλευρές της κατοχικής ζωής στην πόλη της Χαλκίδας.
11:15 – 11:45 Συζήτηση     Διάλειμμα
12:15 – 13:00   Φοιτητικό Κίνημα
Λυγούρα Αναστασία,
 Η πολυεπίπεδη δράση των φοιτητών της Θεσσαλονίκης την περίοδο της γερμανικής κατοχής.
Πασπαλιάρη Λένα,
Οι σπουδαστές του Πολυτεχνείου από την αντίσταση στην εμφύλια διαμάχη.
Χαρίτσης Αλέξανδρος,
 Η ανασυγκρότηση του φοιτητικού κινήματος μετά τον εμφύλιο, 1949-1963.
13:00 – 13:30     Συζήτηση
18:00 – 19:15     Εθνικό ζήτημα στην Κατοχή και στη μεταπολεμική περίοδο
Δανόπουλος Δημήτρης,
Η πρόταση δημιουργίας του Βαλκανικού Στρατηγείου και η στάση του ΚΚΕ-Ιούλιος 1943.
Μάρκου Δημήτρης,
 Η πολιτική των Βρετανών απέναντι στον Τίτο 1944-1945.
Αλεξίου Κώστας,
Οι σλαβόφωνοι της Δυτικής Μακεδονίας 1936-1950. Από την ενσωμάτωση στην εξώθηση, κοινωνικές συγκρούσεις και πολιτική συμπεριφορά. 
Μιχαηλίδης Γιώργος,
Η ελληνική αριστερά και τα εθνικά ζητήματα κατά την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία.
Παναγιωτίδης Σταύρος,
 Οι τρεις Κορδάτοι: Θέσεις, συγκρούσεις και παλινωδίες στο πλαίσιο της εργαλειακής χρήσης της Ιστορίας.
19:15 – 19:45   Συζήτηση    19:45 – 20:00 Διάλειμμα
20:00 – 20:45  Ξένος παράγων και Δεκεμβριανά
Βασσάλου Κωνσταντίνα,
 Ανάπτυξη και δράση του OSS στην κατεχόμενη Ελλάδα.
Γιαννοπούλου Δανάη,
 Η βρετανική παρεμβατικότητα στην ελληνική πολιτική σκηνή κατά την διάρκεια του Δεκέμβρη του 1944 και η στάση των Ελλήνων πολιτικών και του αθηναϊκού τύπου.
Λαγάνη Ειρήνη,
Τα Δεκεμβριανά μέσα από τα γαλλικά αρχεία.
20:45 – 21:15 Συζήτηση
Πέμπτη 18 Απριλίου
10:00 – 11:00       Αντίσταση και Εμφύλιος στην ύπαιθρο
Αγτζίδης Βλάσσης,
 Από το Διχασμό στον Εμφύλιο. Διερευνώντας τη στάση των προσφύγων του ’22 στην Αττική και τη Μακεδονία.
Βουγιούκας Βασίλης,
 Από το στόχο της «Συμφιλίωσης» στην ένοπλη αναμέτρηση. Το ΕΑΜ της Χίου 1943-1948. Οργανώσεις, έντυπα και δικαστικές υποθέσεις.
Γιώγος Χρήστος,
Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ικαρία της εξορίας, μια ιδιότυπη συνύπαρξη.
Σκαλιδάκης Γιάννης,
 Η βρετανική πολιτική απέναντι στην αντίσταση στην Κρήτη. Σύγκριση με την κυρίως Ελλάδα.
11:00 – 11:30 Συζήτηση             11:30 – 12:00 Διάλειμμα
12:00 – 13:00                 Κατοχή-Πείνα-Πλουτισμός
Δεσύπρης Μιχάλης,
 Η κατοχική πείνα στη Νίκαια Αττικής (Κοκκινιά) και η δημογραφική τύχη της πόλης (1941-1944) .
Τζαβάρα Γεωργία,
Η «μάστιγα» της Κατοχής. Η πείνα ως αιτία θανάτου στην Ελλάδα της Κατοχής (1941-1944) και η αναζήτηση των θυμάτων της.
Σάμιος Παναγιώτης.
 Η Μαύρη Αγορά και οι «χρυσές ευκαιρίες» της Κατοχής.
Τριγώνης Τάσος .
Τα «Χρυσόφυλλα του Καπνού»: Συγκρότηση και λειτουργία της εγχώριας καπνοβιομηχανίας κατά τη διάρκεια της Κατοχής, 1941-1944.
13:00 – 13:30 Συζήτηση
18:00 – 18:45           Εθνικισμός και Βία στην Κατοχή
Κουτσούρης Δημήτρης,
 Οι Εθνικιστικές αντιστασιακές οργανώσεις στην Μακεδονία την περίοδο της Κατοχής (1941-1944): Η περίπτωση της οργάνωσης ‘Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος’ –‘Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωσις’.
Ξύδη Γεωργία,
 Η ανάγνωση του Γ’ Ψηφίσματος μέσα από το αρχείο των φυγόδικων στο Εφετείο Ναυπλίου.
Σπανού Γεωργία,
 Ο ρόλος και η δράση των αξιωματικών της Αργολίδας την περίοδο της γερμανικής κατοχής 1941-1944
18:45 – 19:15 Συζήτηση   19:15 – 20:00 Διάλειμμα
20:00 – 20:45         Αντίσταση και Σύμμαχοι
Μαργαρίτης Γιώργος,
 Κοινωνική και πολιτική συγκυρία την άνοιξη του 1943.
Παπαστράτης Προκόπης,
Τα Βουνά στο Κάιρο.
Σπηλιωτοπούλου Μαρία,
 Η οργάνωση Προμηθέας ΙΙ και οι βρετανικές πολιτικές για την ανάπτυξη της αντίστασης στην κατεχόμενη Ελλάδα (1940-1943).
20:45 – 21:15 Συζήτηση
Παρασκευή 19 Απριλίου
10:00 – 10:45     Λαϊκές Εξουσίες και Θεσμοί στην Κατοχή
Ηλιόπουλος Νάσος,
 Μεταξύ εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και επανάστασης, η εμπειρία της λαϊκής εξουσίας στην Ελεύθερη Ελλάδα.
Κόφφα Δόμνα,
 «Σπάζοντας τα πετρώματα του εθνικιστικού μίσους» Οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι και οι εχθροί τους 1941-1945.
Πουλόπουλος Κώστας,
Η οργάνωση Εθνική Αλληλεγγύη 1941-1947.
10:45 – 11:15 Συζήτηση
11:15 – 12:00           Εθνικισμός και Βία μετά την Κατοχή
Πετρόπουλος Γιώργος,
 «Βάρκιζα τέλος ζωή μαγική»: Αναβιώσεις της δεκαετίας του ’40 στην Ελλάδα της κρίσης .
Ραζάκος Χάρης,
Ο αντικομμουνισμός την περίοδο της ‘Λευκής Τρομοκρατίας’ (1945-46)
Σαράφη Λη,
 Η Λευκή Τρομοκρατία στην Κεντρική Ελλάδα- αποφασιστικό βήμα για τον Εμφύλιο Πόλεμο.
12:00 – 12:30 Συζήτηση 12.30 – 13:00   Διάλειμμα
13:00-14:00             Τα πολιτικά χαρακτηριστικά του ΔΣΕ
Κανελλόπουλος Γιώργος,
Η κοινωνική φυσιογνωμία του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο
Παπαδόπουλος Ηλίας,
 Ο εμφύλιος στον Πάρνωνα
Τσαβαλιά Παρασκευή,
Η διαχείριση της ήττας του ΔΣΕ από τον Νίκο Ζαχαριάδη.
Παπαδογιάννη Αρετή,
Απόπειρες ειρήνευσης την περίοδο του εμφυλίου (1946-1949).
14:00 – 14:30  Συζήτηση
18:00 – 19:00        Τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ΔΣΕ
Λάζου Βασιλική,
Διερευνώντας τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας μέσα από τις αποφάσεις των Εκτάκτων Στρατοδικείων του Εμφυλίου Πολέμου.
Λιανή Ελισάβετ,
Θεμέλια αντίστασης-Βουνά μνήμης και λευτεριάς. Μαρτυρίες και μαρτύρια γυναικών από την Κατοχή την Εθνική Αντίσταση και το Δημοκρατικό Στρατό.
Τόλια Φιλιώ,
Τα καμένα χωριά της επαρχίας Ελασσόνας στη δεκαετία 1940-1950. Οι περιπλανώμενοι και οι ξεριζωμένοι της επαρχίας.
Κουτσοπούλου Κατερίνα,
 Η Μαρία Καραγιώργη στην προφορική της μαρτυρία προσεγγίζει στιγμές της Αντίστασης και του Εμφυλίου.
19:00 – 19:30 Συζήτηση  19:30 – 20:00   Διάλειμμα
20:00 – 21:00          Κράτος και Οικονομία στη δεκαετία του 1950
Βρεττή Ανθή,
Μεταπολεμική ανασυγκρότηση και βιομηχανία. Η περίπτωση της ΠΥΡΚΑΛ.
Κωτσονόπουλος Λουδοβίκος,
 Οι κοινωνικές βάσεις του αυταρχισμού: Κράτος και κοινωνική πολιτική τη δεκαετία του ’50.
Μανουσάκης Βασίλης,
Παράγοντας για τις αρχές Κατοχής: Γερμανικές παραγγελίες και ελληνική βιομηχανία, 1941-44.
Λυμπεράτος Μιχάλης,
Αριστερά και διαδικασίες περιφερειακής ολοκλήρωσης: Η ΕΔΑ και η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) (1959-1961).
21:00 – 21:30 Συζήτηση
Σάββατο 20 Απριλίου
10:00 – 11:15             Παραγωγή Ιδεολογίας και Τέχνη
Ανδρίτσος Γιώργος,
 Διαμορφώνοντας την κινηματογραφική αφήγηση για τη δεκαετία του ’40. Αναπαραστάσεις της δεκαετίας του ’40 στις ελληνικές ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους από το 1945 μέχρι το 1949.
Κασσιανού Νίνα,
Φωτογραφία και προπαγάνδα την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949.
Κατσάπης Κώστας,
Πολιτική, ιδεολογία και σύγκρουση σε μία κοινότητα μεταναστών: Η περίπτωση της ελληνικής κοινότητας του Sydney Αυστραλίας στη μεταπολεμική περίοδο.
Μόσχος Βασίλης,
Η στρατηγική και τακτική της Αριστεράς στο χώρο των λογοτεχνών κατά τη δεκαετία 1940-1950.
Οικονόμου Παναγιώτης,
 Τα Δεκεμβριανά του 1944 στη λογοτεχνία.
11:15 – 11:45 Συζήτηση 1:45 – 12:15 Διάλειμμα
12.:15 – 13:00           Το Κυπριακό μετά τον Εμφύλιο
Αργυρίου Σοφία,
 Εθνικοφροσύνη και αντικομμουνισμός στην Κύπρο υπό την επιρροή του Ελληνικού Εμφυλίου.
Σακελλαρόπουλος Σπύρος,
 ΑΚΕΛ – ΚΚΕ στις δεκαετίες ’40-’50: Μία δύσκολη σχέση στο πλαίσιο του αιτήματος της Ένωσης
Ζαχαριάδης Αδάμος,
 Η στάση της ΕΔΑ κατά τη διάρκεια του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. στην Κύπρο.
13:00 – 13.30 Συζήτηση
17:30 –18:30                   Η Αριστερά μετά τον Εμφύλιο
Νικολαϊδου Ελένη,
Η επέμβαση της Διεθνούς Επιτροπής στα εσωτερικά του ΚΚΕ: Η 6η πλατειά ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, 1956.
Κεφαλλήνου Νατάσα,
Με το όπλο παρά πόδα: Οι ανταρτοομάδες του ΔΣΕ μετά τη λήξη του Εμφυλίου.
Ρεϊσης Γιάννης,
Μία σύντομη ιστορική επισκόπηση του τροτσκιστικού χώρου στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’50.
Μαριόλης Δημήτρης,
 Από το εργατικό κίνημα του μεσοπολέμου στη συγκρότηση του ΕΑΜ και την ηγεσία της ΕΔΑ: Η περίπτωση του σιδηροδρομικού συνδικαλιστή Δημήτρη Ν.Μαριόλη.
18:30 – 19:00 Συζήτηση  19:00 – 19.30 Διάλειμμα
19:30 – 20:15               Πολιτικές διαδικασίες στη δεκαετία 1950
Κουρουνδής Μπάμπης,
Η αριστερά απέναντι στον μετεμφυλιακό συνταγματισμό τη δεκαετία του ’50: Από την πολεμική στην επίκληση του Συντάγματος του 1952.
Λουτσίδης Γιώργος,
Η πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή το 1958 και οι επιπτώσεις της στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής.
Πολυχρονιάδης Δημήτρης,
Το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών της Στοιχειώδους & Μέσης Εκπαίδευσης της περιόδου 1950-1960. Η περίπτωση της απεργίας της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος το 1957.
20:15 – 20:30 Συζήτηση
                     20:30   Συζήτηση - Συμπεράσματα
Οργανωτική Επιτροπή:
Αικ.Αρώνη-Τσίχλη, Στ.Παπαγεωργίου, Π .Παπαστράτης, Μ.Λυμπεράτος